Amroh Wiramphone |
|||||||||||||||||||||||||||||||
Eind 1948 introduceert AMROH de eerste Nederlandse draadrecorder, de
Wiramphone. Met dit nog net draagbare toestel (19 kilogram) kan via een microfoon geluid worden
opgenomen op een rol staaldraad, en kan de opname vervolgens weer worden
teruggespoeld en afgespeeld.
Als extraatje is het mogelijk om 78 toeren platen te draaien en over te
zetten op draad. Een versterker en luidspreker zijn ingebouwd.
De ontwerper van de Wiramphone mikte op gebruik in het onderwijs en "zakelijke toepassingen", het is dus eigenlijk een uit de kluiten gewassen dikteerapparaat. Naast een microfoon (standaard een "Handy Mike" kristalmicrofoon) kan een radio worden aangesloten (opnemen) en een hoogohmige hoofdtelefoon. Bovenop de recorder zit een functieschakelaar REWIND, PLAY, OFF, RECORD, tussen de spoelen een RESET knopje. Hiermee kan het loopwerk worden gestart na een automatische afslag. Op de schuin aflopende frontplaat zitten de TOON en VOLUME regelaars, de SPEAKER ON/OFF, LINE ON/OFF en GRAM/MIC schakelaars plus een neon opname indicator.
De speelduur van een draadrol is maximaal 60 minuten. AMROH verkocht spoeltjes met een speelduur van 15, 30 (groen) en 60 minuten (blauw). Op de 60 minuten spoeltjes zit 2200 meter staaldraad. De draaddiameter was oorspronkelijk 0,1 mm, in 1950 stapte AMROH over op standaard draad van 0,09 mm. AMROH (American Radio-House) is in 1923 in Muiden opgericht door George C.F. en Jan Kauderer als import- en verkoopbedrijf van radio ontvangsttoestellen en radio onderdelen. Het was daarmee een van de oudste technische handelsondernemingen van Nederland. In 1929 werd een uitgeverij, "de Muiderkring", gestart die zich toelegde op populaire technische boeken, bouwtekeningen en tijdschriften. Het huisorgaan heette indertijd AMROH-Bulletin. In 1935 start AMROH een eigen fabriek: Amutronics. Ook na de 2e wereldoorlog waren de elektronica cursussen door Dr. Blan en de tijdschriften Radio Bulletin, Radio Blan en Electronica ABC een bron van inspiratie voor radio amateurs. Vele jongens en vaders bouwden aan de hand van de AMROH en Muiderkring beschrijvingen een nieuwe radio of versterker en namen de soldeerbout (en het AMROH piramide-soldeer) ter hand.
De eerste praktische toepassing van magnetische geluidsregistratie is ontworpen door de Deen Valdemar Poulsen. Zijn "Telegraphone" uit 1898 is nog primitief, maar demonstreert volkomen het principe van omzetting van elektrische energie in magnetische velden van veranderlijke sterkte, de overdracht hiervan op een bewegend magnetisch medium en vervolgens de omzetting van de geregistreerde magnetische velden in elektrische energie.
Poulsen's machine bestaat uit een trommel waarop een staaldraad van enkele millimeters dikte is gewonden. De magnetische kop bestaat uit twee ijzeren lamellen, waaromheen een spoel is aangebracht die evenwijdig aan de trommel kan worden bewogen. Voor het overdragen van het magnetisme drukken de lamellen aan weerszijden tegen de draad, de draad is behalve drager van het magnetisme tevens, dank zij zijn spiraalvormige windingen, het voortbewegingsmedium voor de kop. Gedurende het opnemen is de spoel van de magnetische kop verbonden met een koolmicrofoon, het weergeven vindt plaats door de spoel met een hoofdtelefoon te verbinden. Mechanisch staat de "Telegraphone" nog dicht bij Edison's "Phonograph". Op de wereldtentoonstelling van 1900 in Parijs verkreeg Poulsen voor zijn machine de Grand Prix. Draad recording, tape recording, hard disk, floppy disk, credit cards en magnetische treinkaartjes, Poulsen heeft dit alles voorzien zoals blijkt uit het volgende uittreksel van zijn UK patent nr. 8961 uit 1899: "Instead of a cylinder with a helical steel wire there may be uses as a receiving device a steel band, supported if necessary on an insulating material and brought under the action of an electromagnet. Such an arrangement has the advantage that a steel band of an desired length may be used. Instead of a cylinder there may be used a disk of magnetisable material over which the electromagnet may be conducted spirally; or a sheet or strip of some insulating material such as paper may be cover with a magnetisable metallic dust and may be used as the magnetisable surface. With the aid of such a strip which may be folded, a message received at any place provided with the new apparatus may be sent to another place where it may be repeated by passing the strip through the apparatus at that place." Bij de verdere ontwikkeling van de "Telegraphone" ontdekken de Amerikanen Carlson en Carpenter in 1927 hoe men het vaak hinderlijke achtergrondgeruis aanzienlijk kan verminderen. Zij maken gebruik van een extra toegevoegd signaal van 10.000 Hz, dat buiten het opnamegebied van het toestel valt. Hiermee is de hoogfrequente voormagnetisatie, zoals de Wiramphone deze ook gebruikt, een feit.
Tijdens de tweede wereldoorlog is de ontwikkeling van de draadrecorder met sprongen vooruit gegaan, met name door het onderzoek van de Amerikaanse Armour Research Foundation. Dit leidde rechtstreeks tot het ontwerp van het opneem-weergavedek zoals is gebruikt in de AMROH Wiramphone (zie foto hiernaast). Het oorspronkelijke ontwerp van januari 1948 heeft slechts ??n motor, de verbeterde versie in de Wiramphone heeft er twee waarmee het terugspoelen bijna 2 maal zo snel gaat. Het weergegeven geluid is zonder meer helder van toon, er zijn wel wat bijgeluiden van de motor en het aandrijvingsmechaniek hoorbaar. Deze draadrecorder is in 2004 gerestaureerd
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
SPECIFICATIES EN GEGEVENS
Merknaam | AMROH (American Radio-House) Holland, Muiden | ||||||||||||||||||||||||||||||
Land van herkomst | Nederland | ||||||||||||||||||||||||||||||
Eigennaam | Wiramphone | ||||||||||||||||||||||||||||||
Type | 72001 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Serienummer | 8212 19 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Bouwjaar | 1949 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Toepassing | draadrecorder - grammofoon | ||||||||||||||||||||||||||||||
Draadsnelheid |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Spoeldiameter |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Opneemproces |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Arm | gegoten metalen arm 21 cm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Koppen |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Element |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Aantal buizen | 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Type buizen | Philips EF22 (EF40),
EF50, EL3N, AZ1 neon lampje 125-130V |
||||||||||||||||||||||||||||||
Voedingsspanning |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Luidspreker | Peerless 6A21X, 5 ohm, 4 Watt, 16 cm rond | ||||||||||||||||||||||||||||||
Chassis |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Behuizing |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Afmetingen bxhxd | 38x24x42 cm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Gewicht | 19 kg | ||||||||||||||||||||||||||||||
Verkoopprijs | ongeveer Hfl 800 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Geschatte waarde | ? 80 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Productieperiode | 1948-1950 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Seriegrootte | onbekend, waarschijnlijk ongeveer 100 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Bijzonderheden |
|
Het Wireway recorder-grammofoon dek werd verkocht onder een Armour Research Foundation licentie. Dit dek is ook gebruikt in een aantal Amerikaanse draadrecorders waaronder die van Sears en Silvertone. De houten koffer is vervaardigd door de firma Terwijn & Zn, Koffer & Lederwarenfabriek te Rotterdam. Terwijn had een winkel aan de Roderijselaan in Rotterdam, zie foto.
De versterker tenslotte is door AMROH zelf ontworpen en gebouwd. De constructie bestaat uit een metalen frame, de onderdelen zijn gemonteerd op een ondiep chassis. De bereikbaarheid van de onderkant van het recorderdek en de draaischakelaar is slecht, omdat het dek met een aantal korte gesoldeerde draden rechtstreeks is verbonden met de versterker.
|
|||||