Restauratie Philips AG 9146


Het kristalelement AG 3016 voor de restauratie, de schroefjes en de naalddragers zijn kopergroen uitgeslagen. Er zit donkerbruine drab aan de voorkant en rond de afdichtingsrand

.
Na verwijderen van het zwart plastic naaldhoudertje en uitdraaien van 4 schroefjes wordt de binnenkant zichtbaar. Het kristalplaatje van seignette zout is opgelost en dwars door de omhullende gel weggevloeid.De "kruimeltjes" op de onderste foto zijn de overblijfselen van het zoutkristal
Eerste indruk:

De grammofoon is in prima conditie. Schoonmaken en licht smeren van de bewegende delen volstaat. De juiste toonopnemer ontbreekt, via het Radioforum (bedankt  Rob!) wordt een Philips AG3016 geregeld (zie foto hierboven).
Deze elementen hebben een goede geluidskwaliteit. Zwak punt is de kwetsbaarheid van het kristalplaatje gemaakt van seignette zout, ingekapseld door vaseline. Er zijn drie bedreigingen:

bij warmte (temperaturen boven 50 graden Celcius) treedt het zich in het kristal bevindende kristalwater uit, het kristal lost zich hierin op en vloeit weg
ook in water of in zeer vochtige lucht lost het zout snel op
bij grote droogte droogt het uit en vervalt het tot poeder


De Philips service- elementen zijn verpakt in een aluminum tube

Citaat hierover uit het boek "Van Microfoon tot Oor" (1960, G. Slot, Philips bibliotheek): Een seignettezout kristal voelt zich het best bij gematigde temperatuur en vochtigheidsgraad, en heeft daarbij een zeer lang leven.

Al in 1968 ontstond een levendige handel in Philips vervangingselementen zoals de Philips GP316.

Restauratie:

De volgende stappen beschrijven de demontage van het element:

de zwarte plastic naaldhouder verwijderen door het centrale schroefje los te draaien;
Vier schroefjes losdraaien en het aluminium bodemplaatje verwijderen, het nietje kan blijven zitten, het doorknippen van het aardingsdraadje dat door het soldeerlipje aan de binnenkant is gestoken is voldoende;
beide naalden uit het rubber trekken, vaak helpt het door aan de achterzijde tegen het bolle deel van de naalddrager te duwen, pas op voor wegspringende naalden, je vindt ze niet gemakkelijk meer terug;
maak naalden, rubber en zwart plastic voorzichtig schoon met water en zeep;
controleer de saffieren met een loep op beschadigingen, vervang zonodig een defecte naald;
krab de rubber resten van de aluminium bodemplaat;
maak de bodemplaat goed schoon met water en zeep (voorzichtig, het gedeelte aan de voorzijde is teer, vooral als een deel van het aluminium is opgelost in de smurrie);
verwijder de rubber afdichting (een dunne bruine laag rubber) uit de plastic kop, de resten van het V-vormige fiber verbindingstuk direct onder de naalddragers worden hiermee tegelijkertijd verwijderd;
verwijder het nylon anker en het voorste lager (dit laatste is zeer klein en ook van nylon);
verwijder het voorste ophangrubber;
verwijder het grote T-vormige bruine rubber;
verwijder het achterste ophangrubber;
verwijder eventuele kristalresten en alle groenige smurrie in de plastic kop;
verwijder eventueel het kortsluitplaatje in de aansluitplug;
maak alles goed schoon met water en zeep, het is echter niet de bedoeling dat de groene, rode en zwarte verf van de M/N indicatie aan de bovenzijde van de kop hierbij verdwijnt

Op tafel liggen nu de volgende onderdelen:


De onderdelen van de AG 3016. Boven de aluminium bodemplaat, daaronder de plastic kop met aansluitplug, daaronder van links naar rechts de plastic naaldhouder, de twee naalden, het voorste ophangrubber, het nylon lager, het nylon anker, het achterste ophangrubber en het T-vormige vulrubber. Rechts het kortsluitplaatje, het soldeerlipje en de vijf schroefjes. Het rubber deel waarin de naalden waren gestoken is niet afgebeeld, dit kan in principe in de zwart plastic naaldhouder blijven zitten

Het kristalplaatje en het V-vormige fiber verbindingstuk zijn in principe onbruikbaar geworden, deze zijn opgelost in de smurrie en kunnen daarom niet worden afgebeeld. De twee naalden worden weer bevestigd, eventueel vastzetten met rubberlijm. Wanneer de aluminium bodemplaat is aangetast, worden nu de lelijke plekken met aluminiumverf bijgewerkt. De plastic kop wordt aan de binnenkant van een laagje witte verf voorzien (alleen de dunne plastic delen), dit is om doorschijnen te voorkomen. Een geelgroen gelakt kristalplaatje inclusief 2 verbindingsdraadjes was indertijd te koop op de NVHR Ruilbeurs in Driebergen. Dit wordt aan de vrije korte zijde tussen de klem van het anker gestoken (pas op dat dit niet breekt). Het V-vormige verbindingstukje wordt uit 1 mm dik printplaat gezaagd, zie de tekening hieronder. Vijl zonodig bij met een sleutelvijltje. Epoxyplaat bevalt het best, het kan eenvoudig worden bewerkt en breekt niet. Het verbindingstukje met wat epoxylijm of superlijm haaks op een van de klemmen van het anker lijmen. Eerst het plekje op het anker iets opschuren, dan houdt de lijm beter. Laten drogen.


Maten U-vormig verbindingstukje, materiaal 1 mm printplaat

Na deze voorbereidingen kan het element weer gemonteerd worden. Schuif het achterste ophangrubber over het kristal (aan de kant waar de aansluitdraadjes zitten). Druk het voorste ophangrubber in de opening voorin de kop, gebruik hiervoor een stukje rubber verntielslang. Steek de kop van het anker in het lager en druk het kristal voorzichtig op z'n plaats in de kop. Verbindt de aansluitdraden van het kristal met de twee buitenste plugkontakten. Zorg er voor dat de draden vlak langs de wand van de kop lopen. Verbindt het middelste kontakt via een kort blank draadje met het soldeerlipje. Schroef de bodem vast met de 4 puntschroefjes. Monteer de naaldhouder met het schroefje op de bodemplaat, controleer of de beide naalden op de uiteinden van het verbindingstuk rusten en of de stand van beide naalden correct is. Van voren gezien wijzen de naalden naar buiten, elk onder een hoek van 15 graden. Buig zonodig bij. Monteer het element op de arm.

Het originele Philips kristalplaatje had een lengte van 17 mm. Bij gebruik van een kristalplaatje dat korter is dan het originele plaatje (zoals het hierboven genoemde geelgroene vervangingsplaatje dat 14 mm lang is) wordt eerst een stukje 2 mm karton van 5 x 11 mm vlak voor het oorspronkelijke kristalsteuntje gelijmd. Hierop wordt een vulstukje van 1,5 mm rubber vastgelijmd (4 x 11 mm). Daarop komt het kristalplaatje, vervolgens een tweede rubber vulstukje. Deze vulstukjes maken we zelf van dik soepel rubber , b.v. het ouderwetse bruine PTT elastiek.


De vork is hier haaks op het anker vastgelijmd, dit steekt vrij nauw


Het kristalplaatje is gemonteerd. Links de naaldhouder, daarnaast de gemonteerde kop en de bodemplaat

Resultaat:

De Philips AG 9146 is weer compleet.