Edison Standard Phonograph Model-B


De Standard fonograaf Model-B, hier uitgerust met de "C" weergever en een kleine ijzeren replica witch-hat hoorn met koperen rand uit 1977. Midden op het chassis is de aan/uit motorschakelaar zichtbaar. Geheel links de "conversion kit" voor het afspelen van 4-minuten rollen. Bij deze uitvoering is de rolhouder aan de rechter zijde uitgerust met een puntlager dat bij het opzetten van de rol opzij kan worden gedraaid.

Deze Edison Standard Fonograaf stamt uit de begintijd van de geluidsweergave. Dit model 'Standard' werd door Edison in 1898 aan de markt gebracht, en was in verschillende uitvoeringen tot 1913 in productie. Het was het het best verkochte Edison produkt, vanwege de goede kwaliteit en compacte bouw. Ook nu nog speelt dit apparaat probleemloos 'hill-and-dale' wasrollen met zowel 2 minuten als 4 minuten speelduur.


Model-B met de Engelse messing hoorn en bijbehorend statief


Edison Standard Model-B


Edison Standard Model-A (niet in mijn verzameling)

Model B is eind 1905 geintroduceerd als de opvolger van de Edison Standard uit 1898. Verschil is vooral de kleur van het eiken kastje, Model A heeft een lichtgroenige tint, terwijl Model B een meer donkergetint eiken kastje heeft. In juni 1906 kreeg Model B het goudkleurige "Edison" logo op het kastje, daarvoor werd een "banner" voorstelling gebruikt. Deze fonograaf werd standaard geleverd met een eenvoudige zwarte "funnel" of "witch hat" hoorn, mijn exemplaar is bovendien uitgerust met een luxe Engelse geelkoperen hoorn met statief. Hiermee wordt een aanzienlijk hoger geluidsniveau bereikt.

De bijgeleverde weergever ("Reproducer") Model-C speelt 2 minuten rollen af. De weergever Model-H is van later datum (na 1908), en is bedoeld voor de 4 minuten rollen.

Thomas Alva Edison was zowel wetenschapper als uitvinder. Geboren in 1847 zou Edison geweldige veranderingen meemaken gedurende zijn leven. Hij was verantwoordelijk voor een groot aantal van deze veranderingen. Toen Edison werd geboren werd elektriciteit gezien als een voorbijgaand nieuwtje. Tegen de tijd dat hij stierf werden complete steden verlicht door dezelfde electiciteit. Een groot deel van van deze vooruitgang komt voor rekening van Edison. Gedurende zijn leven nam Edison patent op 1093 uitvindingen, waardoor hij de bijnaam "De tovenaar van Menlo Park" kreeg. De meest bekende uitvinding was die van de gloeilamp. Behalve de gloeilamp ontwikkelde Edison de Fonograaf en de Kinetoscoop, een kleine doos om bewegende film te bekijken. Hij verbeterde het ontwerp van de beurs tikker, de telegraaf en de telefoon van Alexander Graham Bell. Hij geloofde in hard werken, soms 20 uur per dag. Een citaat van Edison is "Genius is één procent inspiratie en 99 procent transpiratie". Als eerbetoon aan deze belangrijke Amerikaan werd het elekrische licht in Amerika op 21 oktober 1931, een paar dagen na zijn dood, voor een minuut gedoofd.


De Tinfoil Phonograph van 1877 (Edison Laboratory National Monument, West Orange, New Yersey, USA)

Loading..

Op 6 december 1877 maakte Edison de eerste opname van de menselijke stem ("Mary had a little lamb, its fleece was white as snow, and everywhere that Mary went, the lamb was sure to go") met behulp van de eerste tinfolie cylinderfonograaf. Op 24 december werd hiervoor patent aangevraagd. John Kruesi bouwde het eerste praktische opname apparaat tussen 1 en 6 december, vanaf een schets die door Edison op 29 november was gemaakt. Toen Kruesi op 6 december de opname van Edison hoorde, riep hij "Gott im Himmel!". Deze woorden werden echter niet opgenomen, en zijn dus verloren gegaan. Edison's patent nr. 200.521 werd op 19 februari verleend, voor een fonograaf met tin folie cylinder en een speelduur van 2 tot 3 minuten.


Links de standaard "C" reproducer, rechts de latere Model "H" voor 4 minuten rollen


De Edison Standard fonograaf in het Radiocafé in Zaanstad (2016), foto Klaas Jellema

Dit apparaat is in 1977 gerestaureerd.

SPECIFICATIES EN GEGEVENS

Merknaam

National Phonograph Co., Orange, N.J.

Land van herkomst Verenigde Staten
Eigennaam Standard Phonograph
Type Model B
Serienummer 537991
Bouwjaar 1906
Toepassing fonograaf
Draaisnelheid 160 t/min, 100 of 200 groeven/inch instelbaar
Roldiameter 5 cm, taps
Arm
lateraal voortbewogen gietijzeren toonarm
verwisselbare weergever
Element
verwisselbare weergever volgens het 'floating weight' principe en een balansje
Model-C, serienummer A 59930, voor 2 minuten weergave, bolvormige saffier 800 um, diafragma van gelaagd mica, gewicht met 2 gaatjes voor de bevestiging van een extra gewicht (niet geschikt voor bruine wasrollen)
Model-H, serienummer A 894736, vroege uitvoering met "V" stop, voor 4 minuten weergave, conische saffier 89 um, diafragma van koper met ribbels (niet geschikt voor 2 minuten rollen)
Voedingsspanning geen, veermotor
Luidspreker
messing hoorn met gietijzeren standaard
lengte 60 cm, diameter 30 cm, Engels fabrikaat
Chassis
veermotor, opwindslinger met houten knop
sturing van de weergever door een spindel en dwarsgeleider
Behuizing
eikenhouten kastje met "antique" finish
halfronde eiken deksel met houten handgreep
opklapbaar motorbord met vergrendelbare steun
Afmetingen bxhxd 34x30x24 cm
Gewicht 8,5 kg
Verkoopprijs $ 20
Geschatte waarde € 800 (inclusief hoorn)
Productieperiode 1906-1907 (Standard Model-B)
Seriegrootte 800.000 in het tijdvak 1898-1913 (Standard model)
Bijzonderheden
uitgerust met de "conversion kit" voor 4 minuten Amberols met 2-snelheden spindel en extra weergever Model-H
Engelse messing hoorn 60 cm


Het motorbord is hier opgeklapt waardoor de veermotor en het centrifugaal mechanisme zichtbaar is. Links boven de stelschroef voor de snelheidsregeling. De motor is via stalen schroefveren bevestigd aan de gegoten bovenplaat. Het geheel doet denken aan vroege naaimachinetechniek



De later (rond 1908) gemonteerde "conversion kit" maakte het mogelijk om ook de nieuwe 4 minuten rollen af te spelen. Door het voorste geribbelde wieltje uit te trekken wordt de snelheid van de spindel aangepast aan de spoed van de groeven in de wasrol