Pathé "Diffusor"


Rechts voor de snelheidsregelaar, achter de motor stop. Rechts opzij de slinger van de veermotor (niet zichtbaar). Links voor zit het Pathé beeldmerk.

De Diffusor Pathé is in 1920 geïntroduceerd. Deze grammofoon geeft een bijzonder warm geluid door de toepassing van een gecombineerde arm-membraan-aftastnaald, de zogenaamde Diffusor. De grammofoon is als tafelmodel en als koffergrammofoon in de handel gebracht.


De portable versie van de Diffusor Pathé (foto Guido Severijns, niet in mijn verzameling)

Dit apparaat speelt uitsluitend de Pathé "hill-and-dale" platen af. De geluidstrillingen worden direct overgebracht op de papieren conus van de Diffusor. De conus is voorzien van een metalen ring met koord op 2/3 van de diameter, waarschijnlijk om ongewenste trillingen te dempen. Een bijzonderheid is de instelbare aanslag van de arm voor 3 populaire plaatdiameters.

In 1894 richten de broers Charles en Émile Pathé de Compagnie Générale des Machines Parlantes Pathé Frères op. De eerste fonograaf was "Le  Coq" en daarna kwam de "Pathéphone". Hierop spelen de normale kleine 5 cm wasrollen. In 1906 werd de grammofoon markt betreden met "hill-and-dale" afspelers. Plaatdiameter 24 cm en 28 cm, speelrichting van binnen naar buiten en een draaisnelheid van 90 tot 100 t/min. Pathé was altijd  al eigenwijs, (maar meestal ook beter). Een Pathé adapter was beschikbaar voor andere grammofoons, en de platen speelden perfect op hun eigen Pathéphone apparaat. In het Verenigd Koninkrijk kostten de platen 9d elk, wat zeer concurrerend was. In 1908 werd de productie van wasrollen gestaakt, in 1909 introduceerde Pathé enorme 50 cm platen opgenomen met 120 t/min onder de naam Pathéphone Majestic. In 1911 was Pathé de op een na grootste platenfirma in Europa met een omzet van $2.000.000 per jaar.


Charles Pathé 1863 - 1957

Pathé platen speelden van binnen naar buiten tot het jaar 1915. De eerste platen uit 1905 zijn van was gemaakt, op een ondergrond van cement. Het label was niet van papier, maar de titels werden, net zoals bij een wasrol, in cirkelvorm ingegraveerd. De letters werden opgevuld met witte of okerkleurige verf. In 1906 werd overgestapt op schellak, eveneens met ingegraveerde teksten. Papieren labels kwamen pas in 1915 toen werd overgestapt op platen voor 80 t/min die van buiten naar binnen speelden. Tot 1923 werden de platen vanaf een master rol vervaardigd met behulp van een pantograaf.

Dit exemplaar is in 1991 gerestaureerd. De saffier ontbrak, deze heb ik later in Parijs op de kop kunnen tikken.


Hill-and-dale groeven sterk vergroot
 


Links een bolvormige saffier voor hill-and-dale, rechts een stalen naald voor laterale groeven

SPECIFICATIES EN GEGEVENS

Merknaam Compagnie Générale des Machines Parlantes Pathé Frères, Parijs
Land van herkomst Frankrijk
Eigennaam Diffusor
Type onbekend
Serienummer 117824, op motorkolom
Bouwjaar 1921
Toepassing grammofoon
Draaisnelheid
80-100 t/min
fijninstelling met behulp van een draaiknop rechts van de draaitafel, moins vite - plus vite
Plaatdiameter 36 cm
Arm
zeer korte metalen arm met rechthoekig metalen gewicht
arm vastgeklonken aan de rand van de Diffusor
instelbare aanslag voor plaatdiameters 25, 27 en 29 cm
Element
papieren conus "Arobes" in aluminium frame
direct gekoppeld aan verwisselbare, bolvormige saffier 0,75 mm
naalddruk 270 g
serienummer Diffusor 48208
Voedingsspanning geen, handslinger met blank houten handvat
Luidspreker
Diffusor combineert de functies van toonarm, element en luidspreker
diameter 35 cm
Chassis
Pathé veermotor met enkele veer, speelt 3 minuten
motor model nr. 00, type A
snelheid continue instelbaar met schuif
motorstop , werkt op draaitafel
eiken motorbord
geperst stalen draaiplateau met vilten bekleding
Behuizing
eikenhouten kastje, vlak tafelmodel
glanzend bruin gelakt
Afmetingen bxhxd 37x14x46 cm
Gewicht 5,9 kg
Verkoopprijs onbekend
Geschatte waarde € 450
Productieperiode 1920-1925
Seriegrootte onbekend
Bijzonderheden
grammofoon werkt volgens hill-and-dale systeem
bolvormige saffieren aftastnaald
arm met instelbare aanslag voor 3 plaatdiameters


De Pathé veermotor is met rubbers op het houten motorbord gemonteerd.