Philips 37A "Luistervink"

Een "Luistervink" is meestal iemand die (stiekum) iets afluistert. Tijdens de Tweede Wereldoorlog luisterde men in bezet gebied naar b.v. Radio Oranje, de Nederlandse zender in Londen. Deze Philips 37A is echter een noodtoestel van eind 1944, ontworpen voor de ontvangst van de eerste na-oorlogse radiozender "Herrijzend Nederland".


Luidsprekerdoek 3x3 cm



Al voor de bevrijding wordt onder leiding van de verzetsman Cor Gehrels door Philips technici in het geheim een noodzender gebouwd in Strijp, bij Eindhoven. Gehrels wordt in juni 1943 opgepakt.  In september 1944 wordt Zuid Nederland bevrijd, op 3 oktober 1944 begint Herrijzend Nederland met haar uitzendingen. De middelen waren zeer beperkt.

Loading..


De omroepzender van Herrijzend Nederland

In het Philips ontspanningsgebouw was een kleine studio ingericht. De spreekcel was met dekens en oude gordijnen zo goed mogelijk geluidsdicht gemaakt. We hadden een paar microfoons, en verder kregen we veel van de BBC. Glasplaten en zo. Herrijzend Nederland zond maar een paar uur uit, op de ochtend, de middag en de avond, want er was nauwelijks stroom. 

Philips heeft ondertussen een apart ontvangertje gemaakt, waarop je alleen Herrijzend Nederland kan ontvangen. En waarin een fietslampje zit. Dan hebben de luisteraars toch een beetje licht tijdens het luisteren. Dat toestel is de Philips 37A "Luistervink". 


Deze aluminium Luistervink is een Philips 37A-46

Het gaat om een klein, ondiep triplex kastje (21 cm breed en 8 cm diep) met slechts 1 knop (Volume). Er is geen aan/uit schakelaar. Het fietslampje zit vlak boven de luidsprekeropening. Technisch gesproken is het een z.g. reflexontvanger, mede hierdoor kan worden volstaan met 1 radiobuis in plaats van de gebruikelijke 4. Het stroomverbruik is daardoor gering, slechts 10 Watt. 


's Avonds verlicht de Philips 37A de huiskamer, dankzij het ingebouwde 3 Watt fietslampje 

Er zijn twee uitvoeringen, het hier getoonde toestel met een triplex kast (37A-00 en 37A-10), en een later toestel met een aluminium kast (37A-11 en 37A-46). De aluminium versie is gemaakt van Duits vliegtuigmateriaal dat bij NSF in Hilversum terecht was gekomen. Het chassis van beide uitvoeringen verschilt, maar de schakeling is vrijwel gelijk.

In de Philips documentatie uit 1945 wordt een wijziging besproken waarmee de ontvanger op een andere frequentie kan worden afgestemd. Dit omdat in dat jaar de zender in Lopik (301,5 meter) weer in de lucht komt. Philips leverde een optioneel omschakelplaatje waarmee het toestel via een draadverbinding met een stekkertje op de ene dan wel de andere golflengte kan worden omgezet.


De Philips 37A-09 van Michiel van Zaane heeft het Philips omschakelplaatje

Dit toestel is gerestaureerd in 2007. Hoewel de zender Herrijzend Nederland in januari 1946 is gestopt met haar uitzendingen speelt deze Luistervink nog steeds zeer bevredigend.


9 apr 1945, Oost-Brabant


Dit apparaat is gekocht bij (of verhuurd door) Radio Klok in Eindhoven


Radio Klok in Eindhoven verhuurde de Luistervink


Het streepje op de stekker geeft de negatieve pen aan


Het Luistervinkje wordt wel nagemaakt, hierboven worden twee nagebouwde toestellen getoond. Dingen om op te letten zijn de bovenplaat, deze is uit 1 stuk geperst. De datumcode en typenummer van de luidspreker, type uitgangstrafo, type nettrafo en de vorm van de entree's geven vrij snel uitsluitsel over de mate van echtheid

SPECIFICATIES EN GEGEVENS

Merknaam

Philips' Gloeilampenfabrieken NV, Eindhoven

Land van herkomst Nederland
Eigennaam Luistervink
Type 37A-10
Serienummer 4756
Bouwjaar 1945
Toepassing omroepontvanger
Golfbereik MG (400...450 meter)
Afstemming vast ingesteld op Herrijzend Nederland (415 - 435 meter)
Schalen geen
Schakeling h.f + det + lf
Aantal kringen 1
Middenfrequentie geen
Antenne aansluiting externe antenne 1 en 2 op achterzijde
Aantal lampen 1
Type lampen Philips ECF1 (of ECH21 voor de -46 uitvoering)
verlichtingslampje Philips 7142D 6 V/0,45 A
Voedingsspanning 220 V wisselspanning, 50 Hz, 10 Watt (gemeten 12 Watt)
Gloeispanning 6,3 Volt - 0,65 A
Luidspreker
Philips 9712, 13 cm, 3 ohm, serienr. 805355 
aansluiting voor tweede luidspreker rechts achter
Chassis metaal, uitgangsvermogen 0,3 Watt
Frontplaat verlicht luidsprekerdoek
Behuizing
houten triplex kastje, gelakt
frontverlichting d.m.v. fietslampje
geperforeerde kartonnen achterwand
Afmetingen bxhxd 21x21x8 cm
Gewicht 1,6 kg
Verkoopprijs Hfl 60 (huur Hfl 5 per maand)
later Hfl 65
Geschatte waarde ? 150
Productieperiode 1944-1945
Seriegrootte circa 7.000
Bijzonderheden
eenkrings eenlamps noodradio
reflex schakeling
geen afstemknop, alleen geschikt voor ontvangst van de zender Herrijzend Nederland
verkocht in 1945 door Radio Klok in Eindhoven


Bovenin de seleengelijkrichter, uitgangstrafo en nettrafo. Rechts de luidspreker aansluiting met kortsluitstekker. Linksboven de afvlakelco, daaronder de volume regelaar. Alle onderdelen zijn origineel, alleen het netsnoer moest worden vervangen


De achterwand is een replica van Wim Vergouw naar een origineel exemplaar


Alternatieve uitgangstrafo

De schakeling van de Philips 37A is opgebouwd rond de regelpentode-triode ECF1. Het antennesignaal wordt toegevoerd aan het eerste rooster van de pentode die als h.f. versterker dient. Na versterking komt het signaal op een LC kring terecht, die is afgestemd op 415 meter. Dan volgt roosterdetectie via het rooster van de triode, en wordt het l.f. signaal verder versterkt. Vervolgens wordt dit signaal weer teruggevoerd naar het eerste rooster van de pentode die dus twee keer gebruikt wordt (reflex schakeling). Via de uitgangstransformator wordt het versterkte signaal toegevoerd aan de luidspreker.

De volumeregelaar is aangebracht in het roostercircuit van de pentode. Hierdoor wordt het h.f. signaal en het l.f. signaal tegelijkertijd geregeld. Er wordt geen gebruik gemaakt van de regelkarakteristiek van de buis. Dit is immers ongewenst omdat deze ook als eindbuis werkt. Bij gebruik van antenne-ingang 2 wordt het antennesignaal direct toegevoerd aan de detector, zodat het toestel dan niet meer als reflexontvanger werkt.


Links de volumeregelaar, daaronder de antenne entree. Meer naar rechts de afstemspoel type 430 en daaronder de toltrimmer voor het instellen van de ontvangstfrequentie


Kortsluitstekker t.b.v. luidsprekeraansluiting