Waldorp 46A "Brilliant"


Op het front van het apparaat bevindt zich een verlichte glasplaat met een afbeelding van drie zwaluwen, een wereldbol en een maansikkel. De zwaluw is het symbool van de hoop (Christendom) en aankondiger van de lente en de tijd van de liefde en bloei der natuur (Oudheid). Zo vlak na de 2e wereldoorlog leefde sterk de hoop op een betere toekomst, ook op wereldschaal.


Detail doek 3 x 3 cm, de zijden van de vierkanten zijn elk 7,5 cm

Deze 46A "Brilliant" van de Haagse fabrikant Waldorp is een elegant, ondiep, staand radiomeubeltje. De Brilliant is een van de toestellen uit de in 1946 geïntroduceerde "Diamant" serie. De andere modellen uit deze serie zijn de 46B "Kristal", eveneens uit 1946 en de "Robijn" uit 1947.

Waldorp profileerde zich in die tijd als een avontuurlijk merk. Op de afstemschaal zijn vier olifanten met draagstoel afgebeeld, hiermee wordt het afstemmen op verafgelegen zenders vergeleken met een avontuurlijke trektocht per olifant.

Vlak voor het luidsprekerdoek zit een glasplaat waarin zeer vakkundig afbeeldingen van drie zwaluwen en een wereldbol zijn aangebracht door middel van diepstralen. Hierdoor ontstaat een drie-dimensionaal effect. De verlichting van het glas is onafhankelijk van de radio in te schakelen.

Boven de sierplaat bevindt zich een gebruneerde messing plaquette met een afbeelding van een olifant en een kroontje. De luidspreker is onder het radiochassis geplaatst, achter een houten verstrooier die het geluid links en rechts langs de glasplaat leidt.

Aan de linkerkant van de kast bevinden zich 3 knoppen, waarvan de bovenste de schakelaar voor de verlichting is.  Hieronder zit de volumeregelaar met aan/uit schakelaar en de hogetonen regelaar. Aan de rechterkant van de kast zit de afstemknop en de golflengteschakelaar met de standen LG, MG en KG.

NV Nederlandsche Instrumentenfabriek Waldorp  is opgericht in 1915 en  produceert radio's in Den Haag vanaf 1923. In 1930 wordt de N.V. Waldorp Radio opgericht, directeur is R. van Romunde. Vanaf 1937 maakt men geen eigen radiochassis meer, maar  wordt overgestapt op Philips techniek.
In de oorlogsjaren geeft men elke radio een "W" mee van "Wilhelmina" (en van "Waldorp")  als teken van verzet. Na de oorlog wordt het "W" symbool nog gebruikt in de vorm van een goudkleurig kroontje, dat meestal prominent aanwezig is op de radio's.
Rond 1954 valt het doek voor de radioproductie bij Waldorp, wegens financiële problemen.


Stationsschaal Waldorp 46A met messing sierrand model 1947, foto John Koster

De kast is voor een deel gemaakt van hout, afkomstig uit theekistjes. Dit omdat zo vlak na de tweede wereldoorlog grondstoffen schaars waren. Overigens is de kast vakkundig getimmerd en fraai gefineerd. Het chassis van dit toestel is afkomstig van Philips, het is gelijk aan het binnenwerk van de Philips 209U. Waldorp heeft hier alleen een hoge-tonen regelaar aan toegevoegd. De techniek van de kleinste Philips radio werd dus door Waldorp gebruikt in een topmodel radiomeubel, waardoor sommigen menen dat hier sprake is van "Haagse Bluf".

Een variatie op het thema 46A is de uitvoering uit 1947 met 4 vogels (zie afbeelding) en een stationsschaal met messing sierrand. De maansikkel is bij deze weinig voorkomende versie niet meer aanwezig. Een variant is een kast met een onderrand van gebogen hout. 
Technisch wijkt de versie uit 1947 ook iets af, de uitgangstrafo en de luidspreker hebben een groter formaat. 


Waldorp 47D "Robijn" (1947), foto Waldorp-fridor Museum


Waldorp 46B "Kristal" (1946)


Versie 1947 met 4 vogels, geen sikkel, foto Tubefreak


Gestempeld hout afkomstig van theekistje


Waldorp Brilliant kast met onderrand van gebogen hout


De schaalverlichting is voornamelijk in het midden van de schaal actief

De radio is gerestaureerd in 2002. Hierbij is dankbaar gebruik gemaakt van de gegevens en kennis over de Waldorp 46A aanwezig bij het Waldorp-fridor Museum en bij Tubefreak (versie 1947). Foto's van de versie met 4 vogels zijn ook te vinden bij John Koster.
SPECIFICATIES EN GEGEVENS
Merknaam N.V. Nederlandsche Instrumentenfabriek Waldorp, Den Haag
Land van herkomst Nederland
Eigennaam Brilliant, ook "de Tulp"
Type 46A
Serienummer 2986, chassisnr. 47107
Bouwjaar 1946
Toepassing omroepontvanger
Golfbereik 16,5-51, 200-565 en 750-1910 meter
Afstemming afstemming door middel van twee gekoppelde variabele luchtcondensatoren
Schalen verlichte glazen schaal met wijzerafstemming, stationsnamen en meter indeling
Schakeling meng + mf + det + 2xlf
Aantal kringen 5
Middenfrequentie
452 kHz
overall bandbreedte=11 kHz, in stand LG 10 kHz
Antenne
ingebouwde plaatantenne onder bovenzijde kast
aansluiting voor externe antenne en aarde aan achterzijde
netantenne wordt automatisch ingeschakeld middels schakelentree
Aantal buizen 4
Type buizen
Philips UCH21 (2x), UBL21, UY1N
schaalverlichtingslampje 8095D-99, 19V, 90mA
buislampje B15, 125 of 220 volt, maximaal 7,5 Watt
zwart ballastlampje E14, 220 volt, 15 Watt
Voedingsspanning
125 of 220V wissel- of gelijkspanning, 40 Watt
na kortsluiten van een weerstand (zie schema) is het toestel geschikt voor 110 en 200 volt
Gloeistroom 100 mA
Luidspreker
ingebouwd, magnetodynamisch, type Philips 9678, 17 cm, 5 ohm
serienummer 189400
in 1947: Philips 9696-05
Chassis
metaal, type 209U-05, Philips Licentie Nederland nr. 05180
uitgangsvermogen 2 W
Frontplaat luidsprekerdoek en glazen sierplaat
Behuizing
houten kast afgewerkt met gelakt noten fineer, zijplanken zijn uit massief beuken
chassis op chassisplank
klankbord uit 12 mm zachtboard, tussen de luidspreker en het klankbord zit een schuin naar boven gerichte houten wig
serviceluikje onder chassis
geperforeerde kartonnen achterwand, bestaat uit twee delen
Afmetingen bxhxd 56x80x24 cm
Gewicht 15 kg
Verkoopprijs Hfl 370
Geschatte waarde € 400
Productieperiode 1946-1947
Seriegrootte handwerk, enkele honderden stuks?
Bijzonderheden
elegant radiomeubel op sokkel met gegraveerde verlichte sierplaat
kast is handwerk, radio-chassis is massaproductie
simpele, kleine radio in grote luxe kast
kortegolf ontvangst tot 16,5 meter


Philips 209U-05 chassis, rechts de ballast lamp voor de verlichting


Philips 209U, de donor voor de Waldorp 46A


De netstekker heeft een wit streepje dat de negatieve pen aangeeft


Het chassis is gemonteerd op een houten plank, geheel links de antenne/aarde entree, op het chassis de mengbuis, 1e bandfilter, m.f./l.f. buis, 2e bandfilter, detector/eindbuis en gelijkrichter, daarnaast de zwartgeverfde  ballastlamp en de toonregeling. Onder de plank is de 7-inch luidspreker gemonteerd op een houten klankverstrooier, die op zijn beurt op de zachtboard frontplaat is geschroefd


De Waldorp radiofabriek aan de Waldorpstraat nr 260-274. Het kantoor was in het verlaagde gedeelte achteraan. In de tweede wereld oorlog is de fabriek door de Duitse Wehrmacht gevorderd voor de productie van 6 volts aandrijf motortjes bestemd voor de Heinkel vliegtuig productie in Duitsland. Na de razzia's van eind 1944 waren er jongere personeelsleden in de fabriek ondergedoken


De Waldorp fabriek (en achterzijde kantoor) in 1946, foto Weesie

De productie van het 209U chassis bij NSF in Hilversum


Een blik onder het service luikje, links de volume potmeter met netschakelaar, rechts de golflengte schakelaar. De zwarte Philips teercondensatoren functioneren na 56 jaar prima, ook de rubberen bedrading is intact

De extra hogetoon regeling bestaat uit een variabel RC netwerkje (potmeter 50.000 ohm en condensator 47 nF) parallel aan de primaire van de uitgangstrafo